endoparasieten

Endoparasieten

Endoparasieten, een verzamelnaam van allerlei besmettelijke ziektes die we heel graag ver van ons weg houden. Vervelende parasieten maar gelukkig meestal wel goed te behandelen.

Ectoparasieten zijn levende, dierlijke organismen die leven in de gastheer. Dit betekend dat ze gebruik maken van de gastheer om te kunnen overleven. In sommige gevallen is dat maar voor een klein stukje in de levenscyclus. 

Onder de endoparasieten vallen;
    • wormen 
      • rondwormen -> spoelworm & zweepworm
      • platwormen - > lintworm
    • protozoën (eencellig diertje)
      •  toxoplasmose
      • giardia
      • tritrichomonas foetus
      • coccidiose
Wormen
Van wormen kennen we verschillende varianten. Ook dient er bij een wormeninfectie altijd ontwormd te worden. Gebruik hiervoor middelen die voorgeschreven zijn door de dierenarts. In dit geval weet je dat het om veilige producten gaat. Haal geen producten voor ontwormen en ontvlooien bij bijvoorbeeld kruitvat of action. Er kunnen ingrediënten inzitten die giftig zijn voor katten.

Een wormeninfectie bij katten kunnen ze oplopen tijdens het zogen. Een moederpoes die besmet is kan een kitten besmet worden door larven die in de melkklieren zitten. 

In tegenstelling tot wat de dierenarts in vele gevallen zal vertellen hebben katten niet standaard wormen. Als een moederpoes geen wormen heeft kan ze deze ook niet doorgeven aan de kittens!!

Spoelwormen
Een spoelworm is een zoönose, dit houd in dat een besmetting van dier op mens over kan gaan. Op jonge leeftijd kan een besmetting zich bij een kitten al voordoen. Dit gebeurd (bij een besmette moederpoes) tijdens het drinken van moedermelk. De spoelwormeneieren worden opgenomen en komen uit in de darmen. Spoelwormen vermenigvuldigen zich en de larven komen in bloedsomloop terecht. Wanneer ze terecht komen in de haarvaatjes van spieren, de hersenen of bijvoorbeeld de oogzenuw komen ze tot rust.

Indien een kitten besmet word via moedermelk zijn de wormen na zo'n 3 a 4 weken volwassen en zal een besmetting snel verder ontwikkelen. In dat geval is het uiteraard van belang goed te ontwormen. 

Lintwormen
Ook de lintworm is een zoönose en willen we vanwege de besmettelijkheid voor mensen graag voorkomen bij onze dieren. Lintwormen zijn langwerpige platte wormen met een kop die haken of zuignappen heeft. De hele lintworm bestaat uit identieke elementen. Al die elementen samen vormen in een "ketting"  de lintworm. De benaming voor de elementen zijn geledingen, dit zijn eigenlijk zakjes vol met eieren die via de ontlasting mee naar buiten komen. Dit gebeurd omdat de geledingen aan het einde van de lintworm steeds los laten en uit zichzelf kunnen bewegen en via de anus naar buiten kunnen kruipen. De zakjes met eitjes drogen buiten het lichaam op een zien er dan uit als een rijstkorrel. 

De besmetting met de lintworm kan afhankelijk van het soort verspreid worden via de vlo. De vlo is in dat geval de tussengastheer. Een larve van de vlo voed zich met de geledingen van de lintworm, ze eten het zakje eitjes op. Hierna ontwikkeld de larve van de vlo zich tot vlo waarbij tegelijk het wormeneitje mee ontwikkeld. 
Omdat een kat jeuk zal krijgen door de vlo zal het krabben en of likken en brengt op deze manier de worm naar binnen. De kat is dan opnieuw besmet.

Bij een besmetting is het daarom aan te raden tegelijk tegen vlooien te behandelen om een nieuwe besmetting tegen te gaan. 

Zweepwormen
Zweepwormen komen bij katten niet vaak voor. Het is een worm die vooral voorkomt bij jonge honden en honden die in kennels leven. De dieren worden besmet via eieren en veroorzaken blinde darmontsteking en bloedarmoede door het opzuigen van bloed wat de volwassen wormen doen. De eieren worden door de volwassen wormen opnieuw uitgescheiden en kan zo tot nieuwe besmettingen leiden. In de omgeving kunnen besmettelijke eieren jarenlang besmettelijk blijven. Ook zijn de eieren erg resistent. Ze kunnen alleen niet tegen uitdroging dus de omgeving waar de dieren verblijven droog houden is van uiterst belang. 

protozoën
Protozoen zijn eéncellige oerdiertjes.  Bij de mens komen ze voor als parasieten (o.a. Cryptosporidum, Giaradia, Trichomonas) Daarom gaat het ook in dit geval om zoönose. Een besmetting kan bijvoorbeeld ernstige diarree, verstoring van de voedselopname in de darmen en infecties van de ingewanden veroorzaken. 

Toxoplasmose
De eencellige zoönose toxoplasmose kennen we allemaal als gevaar voor zwangere vrouwen. Tijdens de zwangerschap kan de baby van toxoplasmose namelijk aangeboren afwijkingen krijgen aan de ogen en hersenen. 

Veel katten zijn drager van toxoplasmose waardoor ze zonder het vertonen van enige symptomen wel besmet zijn. Een kat scheid slechts 2 weken eieren uit via de ontlasting waarna ze weerstand opbouwen. Pas na 72 uur wordt de ontlasting infectieus buiten het lichaam van de kat en word het dan pas gevaarlijk voor vrouwen. Geen reden tot paniek wanneer de kattenbak schoongemaakt moet worden wanneer je dit dus netjes dagelijks doet.

Een besmetting kan plaats vinden door in aanraking te komen met de besmettelijke eieren of bijvoorbeeld het eten van besmet rauw vlees. Bij het bereiden van vlees worden de eieren gedood en is het gevaar verdwenen. Ook kan een besmetting optreden door Vieze handen na het werken in de tuin of groente en fruit wat in aanraking is gekomen met besmette aarde. 

Bijna iedereen komt in zijn leven eens in aanraking met met Toxoplasmose. Na het oplopen van de besmetting bouw je antistoffen op en word je ongevoelig voor de parasiet. Tijdens de eerste zwangerschap loopt 46% van de vrouwen daardoor al geen gevaar meer.                                                                                                                            
 
kort samengevat
    • toxoplasmose bevind zich in door kattenontlasting besmette grond / kattenbakken / de tuin
    • toxoplasmose kan zich ook bevinden in besmet vlees of met bevuilde grond besmette groente en fruit
    • verse ontlasting geeft geen gevaar!
    • pas na 72 uur word toxoplasmose "gevaarlijk"
    • 46% van de vrouwen heeft al antistoffen opgebouwd voor de eerste zwangerschap en loopt geen gevaar meer
    • eventueel handschoenen aandoen, vlees goed bereiden en groente en fruit wassen is belangrijk.
Vraag uw huisarts om meer info m.b.t. de risico's die bij u van toepassing zijn.

Giardia
Giardia is een zoönose en zeer besmettelijk. Giardia is een flagellaat (= een protozoaire parasiet) en bestaat uit een meercellig organisme, dat voorkomt in diverse ontwikkelingsstadia. Het dier wat besmet is met Giardia verspreid cysten. Deze kunnen via de mond de nieuwe “gastheer” besmetten. Het zieke dier scheidt tot 100 000 cysten per gram ontlasting uit en er zijn slechts 10 cysten nodig voor een nieuwe besmetting.

Ook zonder dat de dieren symptomen vertonen kunnen ze besmet zijn. Katten met een mindere weerstand, door stress of ziekte worden vaak wel zichtbaar ziek. Beide “groepen” zijn met periodes besmettelijk door de cystes die ze uitscheidden. Katten die afkomstig zijn van een asiel, cattery, pension of boerderij lopen groter risico besmet te raken door een grotere infectiedruk.

Giardia kan wanneer het niet herkend wordt chronisch worden. Het geeft vervelende klachten bij de kat en vaak meerdere weken tot maanden diarree. Dit is niet gunstig voor de werking van de darmen die meer en meer geïrriteerd worden. We noemen het chronisch als er na behandeling met medicatie en het veranderen van voeding de kat alsnog diarree blijft houden.

Hoe herken je Giardia
Giardia is dunne ontlasting die vaak heel erg stinkt. Het is een (soms groenige) brij waar slijm en bloed bij kan zitten door de irritatie van de darmen. Het kan zijn dat de kat misselijk is en daardoor overgeeft. De eetlust blijft daarentegen vaak gewoon goed. 

De cyclus van Giardia
Giardia komt voor in 2 vormen.
    • Het parasietenstadium = trofozoiet. Toont zich als een zeer klein meercellig zweepdiertje, die alleen met een microscoop met grote vergroting te zien is. Vermeerdering vindt plaats door tweedeling en daarom kan de vermeerdering erg snel gaan. Uit iedere trofozoziet ontstaat een cyste.
    • Cyste of ook wel oocyste genoemd. Dit is het zeer infectieuze stadium. Na uit-scheiding in de ontlasting is de cyste onder koele en vochtige omstandigheden nog weken- tot zelfs maandenlang besmettelijk.
De incubatietijd, tijd tussen opname en het ontstaan van ziekteverschijnselen, bedraagt 5-16 dagen. De uitscheiding van de besmettelijke cysten begint 7 dagen na opname. En vindt gedurende 4-5 weken met tussenpozen plaats. Deze besmettelijke periode kan veel langer duren als het dier zich her besmet.

Diagnose
Ga voor een het vaststellen van de juiste diagnose langs bij de dierenarts. Aan te raden is van te voren 3 tot 5 dagen ontlasting op te sparen en deze mee te nemen. Gezien giardia met tussenpozen de cysten uitscheid en daardoor niet altijd in de ontlasting terug te vinden is. 

Tritrichomonas 
Tritrichomonas foetus is een eencellige parasiet van de kat. De parasiet kan langdurige en hardnekkige dikke darm diarree geven. De kat is over het algemeen niet ziek, groeit normaal en valt niet af. Katten jonger dan 1 jaar lijken gevoeliger dan oudere dieren. Bij bengalen en siamezen word tritirchomonas vaker gezien, mogelijk omdat ze in grotere groepen gehouden worden.
 
Besmetting kan door overbracht via de ontlasting van slakken en van kat naar kat. 
De parasiet overleeft maximaal enkele dagen in ontlasting & in voeding, water of urine slechts enkele uren.
Buiten het lichaam in een droge omgeving overleeft de parasiet slecht en zal snel sterven. 

Katten die volledig genezen lijken, geen diarree hebben, kunnen de parasiet gedurende enkele maanden blijven uitscheiden. Tritrichomonas lijkt wel een beetje op Giardia, maar is in de omgeving veel minder hardnekkig.

Symptomen die horen bij Tritrichomonas
    •  Vaker poepen
    • Zachte tot dunne ontlasting
    • Soms vers bloed en slijm op de ontlasting
    • Stinkende ontlasting
    • Soms pijnlijk poepen (klagen bij het ontlasten)
    • Verlies van ontlasting buiten de kattenbak/ hoge nood
    • De meeste katten zijn verder gezond, groeien normaal en vallen niet af
De dierenarts kan u het beste helpen met het stellen van de juiste diagnose. Er zal voor tritrichomonas een ontlastingstest uitgevoerd worden. Deze kan het beste gedaan worden op de ontlasting van 3-5 dagen en opgestuurd worden naar het laboratorium. Deze voeren een test PCR test uit. Hierbij word in de ontlasting gezocht naar het DNA van de parasiet. Gezien de parasiet buiten het lichaam vrijwel direct sterft zal onder de microscoop in de meeste gevallen geen juiste diagnose gesteld kunnen worden. PCR detecteert de parasiet ook indien het om dode parasieten gaat. 

De dierenarts zal bij een positieve test de juiste behandeling voorschrijven. Let daarbij goed op de (eigen) hygiëne om besmetting en verdere verspreiding te voorkomen. De meeste katten herstellen volledig en overwinnen de parasiet.

Coccidiose
Coccidia zijn kleine ééncellige parasieten die in de darmwand van uw kat leven. Coccidia worden vooral bij kittens gevonden maar ook volwassen dieren kunnen zich infecteren. Coccidieën komen vrijwel altijd binnen via de bek van de kat. Coccidieën bevinden zich op al die plekken die mogelijk besmet zijn met katten ontlasting. Dit kan de kattenbak zijn, maar ook aarde waar de kat zijn ontlasting heeft gedaan. Katten kunnen ook kleine knaagdieren oppakken die zijn geïnfecteerd na contact met katten ontlasting. Katten die oud genoeg zijn om te jagen kunnen deze dieren opeten. 

De meest voorkomende symptoom is diarree wat vooral bij kleine kittens ernstig kan zijn. Door uitdroging kan een infectie zelfs dodelijk zijn als er niet tijdig ingegrepen word. 

Schakel bij afwijkingen van de ontlasting altijd een dierenarts in en laat een ontlastingsonderzoek uitvoeren.
Share by: